Στον κόσμος μας έχουμε
δεδομένο ότι οι εποχές είναι τέσσερις και αλλάζουν με χρονοδιάγραμμα. Ο
πλανήτης μας περιστρέφεται επιτρέποντας μας να
προβλέπουμε το πέρασμα του χρόνου με πλήρη ακρίβεια και μπορούμε πάντα
να είμαστε βέβαιοι πότε θα έρθει η άνοιξη. Το ίδιο δεν μπορεί να ειπωθεί ωστόσο
για τους άτυχους κατοίκους του Westeros, στον κόσμο του George RR Martin. Γιατί
συμβαίνει αυτό; Και ποιες είναι οι δυνατές επιστημονικές εξηγήσεις για τις απρόβλεπτες
εποχές του Westeros;
Ένα μοναδικό
χαρακτηριστικό του A Song of Ice and Fire είναι η ακραία
μεταβλητότητα των εποχών. Καλοκαίρια και χειμώνες έχουν απροσδιόριστη διάρκεια,
αφήνοντας τους πολίτες να αναρωτιούνται πόσο καιρό θα διαρκέσει η τρέχουσα εποχή
και πόσο καιρό μπορεί να χρειαστεί να υπομείνουν την επόμενη. Κατά την έναρξη της
δεύτερης σεζόν του GOT, ο καλός λαός
των Επτά Βασιλείων μαθαίνει πως το καλοκαίρι, το οποίο διήρκησε επτά χρόνια,
έρχεται στο τέλος του και μαζί με αυτό και η έναρξη ενός πιθανού πολύ μεγάλου
και πικρού χειμώνα.
Αν και όλο αυτό είναι
φανταστικό, θα μπορούσε να υπάρξει πραγματικά σαν φαινόμενο; Και υπάρχει καμία
περίπτωση αυτό το μεταβλητό μήκος εποχών να συμβεί στην γη, όπως απεικονίζεται
και στο GOT;
Ε, λοιπόν η απάντηση
είναι ναι! Και στην πραγματικότητα, υπάρχουν τουλάχιστον πέντε επιστημονικές
εξηγήσεις που μπορούν να σας αναλύσουν τι συμβαίνει στα Επτά Βασίλεια. Αν και
δεν είμαι αστροφυσικός, θα προσπαθήσω να σας τις αναλύσω απλά, όπως τις έχω
καταλάβει κι εγώ, ελπίζοντας οι γνώστες του αντικειμένου να μη πέσουμε να με
φάνε! Χαχαχα
Μια ταλαντευόμενη
πλανητική κλίση
Οι εποχές της Γης
προκαλούνται από την κλίση του άξονα περιστροφής – μια απόκλιση 23,4 ° του
άξονα για να είμαστε ακριβείς. Η κατεύθυνση του άξονα περιστροφής της Γης
παραμένει σχεδόν σταθερή, παρά το γεγονός ότι επίσης περιστρέφεται γύρω από τον
Ήλιο. Ως αποτέλεσμα, ανάλογα με τη θέση της Γης κατά τη διάρκεια της τροχιάς της,
το βόρειο ημισφαίριο έχει κλίση προς τον ήλιο, προκαλώντας μας το καλοκαίρι.
Μισό χρόνο αργότερα, όταν η Γη είναι στην αντίθετη πλευρά του Ήλιου, το βόρειο
ημισφαίριο κλίνει μακριά από τον Ήλιο, με αποτέλεσμα τον χειμώνα. Οι εποχές,
βέβαια, αναστρέφονται για το νότιο ημισφαίριο.
Σε εύκρατες και
πολικές περιοχές, οι εποχές χαρακτηρίζονται από αλλαγές στην ένταση του ηλιακού
φωτός που φθάνει στην επιφάνεια της Γης. Όσο λιγότερο ηλιακό φως τόσο πιο κρύο
κάνει.
Είναι σημαντικό να
σημειωθεί ότι ο άξονας περιστροφής της Γης είναι εξαιρετικά σταθερός. Αν δεν
ήταν, η κλίση της Γης θα ήταν πολύ ασταθής, με αποτέλεσμα τα αντιφατικά και απρόβλεπτα εποχιακά μήκη όπως
απεικονίζονται στο GOT.
Αλλά ευτυχώς έχουμε την
Σελήνη. Ή πιο συγκεκριμένα, έχουμε ένα πολύ μεγάλο φεγγάρι. Το Φεγγάρι της Γης
είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με άλλους πλανητικούς δορυφόρους του ηλιακού
μας συστήματος. Και χωρίς αυτό, ίσως να μην υπήρχαν εποχές, ή οι εποχές θα
μπορούσαν να ήταν πολύ διαφορετικές από ό, τι έχουμε συνηθίσει. Η Σελήνη έχει
ως αποτέλεσμα τη σταθεροποίηση της κλίσης του άξονα περιστροφής της Γης. Χωρίς αυτό,
η Γη θα ήταν ένα ασταθές χάος.
Τώρα πίσω στο GOT, στο επεισόδιο
"Το Kingsroad," μαθαίνουμε ότι το Westeros έχει τουλάχιστον ένα
φεγγάρι. Είναι πολύ πιθανό επομένως, ότι έχουν πολύ μικρό ή μακρινό φεγγάρι,
που προκαλεί μια μεταβλητή κλίση του άξονα περιστροφής του πλανήτη τους.
Είναι ενδιαφέρον να
σημειωθεί ότι σύμφωνα με το μύθο το Westeros είχε δύο φεγγάρια, αλλά το ένα «περιπλανήθηκε
πολύ κοντά στον ήλιο και ράγισε από τη φωτιά», βγάζοντας από μέσα του χιλιάδες
δράκους. Λοιπόν, εκτός των δράκων, δεν είναι απίθανο ότι κάποιο κατακλυσμικό ουράνιο
γεγονός θα μπορούσε να εξαλείψει το δεύτερο φεγγάρι τους, το οποίο «παλάβωσε»
τον άξονα περιστροφής του πλανήτη τους.
Όσο για την κατάσταση
μας εδώ στη Γη, δεν είμαστε εντελώς απρόσβλητοι από αυτό το πρόβλημα. Αν το
φεγγάρι μας έβγαινε νοκ αουτ της σημερινής του τροχιάς, ας πούμε από ένα μεγάλο
αντικείμενο ή μια πυρηνική έκρηξη, θα μπαίναμε σε μεγάλα προβλήματα.
Μια εξαιρετικά
επιμήκη τροχιά
Είναι ένας ευρέως
διαδεδομένος μύθος, ότι οι εποχές της Γης προκαλούνται από την αλλαγή της
εγγύτητας προς τον Ήλιο. Αυτό είναι λογικό από μια διαισθητική άποψη. Η Γη
βρίσκεται σε μια ελλειπτική τροχιά γύρω από τον Ήλιο, η οποία δείχνει ότι όσο
πιο μακριά από τον ήλιο, τόσο πιο κρύο επικρατεί. Ως εκ τούτου, η θέση της Γης
στο αφήλιο (το πιο απομακρυσμένο σημείο από τον Ήλιο) θα επιφέρει το χειμώνα.
Αλλά αυτή δεν είναι η
αιτία. Η Γη μπορεί να είναι σε μια ελλειπτική τροχιά, αλλά είναι ουσιαστικά
ένας κύκλος. Η απόσταση μας από τον ήλιο στο σημείο αφήλιο έχει σχεδόν καμία
επίπτωση στο κλίμα της Γης, αν και μερικοί ειδικοί πιστεύουν ότι μπορεί να
ευθύνεται για τη μέτρια χειμώνες στο νότιο ημισφαίριο.
Δεν έχουν όλοι οι
πλανήτες μια σχεδόν κυκλική τροχιά, όπως της Γης. Ο Ερμής για παράδειγμα, έχει
τη μεγαλύτερη τροχιακή εκκεντρότητα από κάθε πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.
Στο GOT είναι πολύ πιθανό ότι
το Westeros έχει μια πολύ εκκεντρική ή επιμήκη τροχιά. Σε αντίθεση με τη Γη, ο
κόσμος τους θα μπορούσε να είναι πολύ μακριά από τον ήλιο του, στο αφήλιο, το οποίο
θα μπορούσε να εξηγήσει τους μεγάλους και σοβαρούς χειμώνες. Αντίθετα, κατά τη
διάρκεια του περιηλίου, ο πλανήτης θα είχε ένα παρατεταμένο καλοκαίρι. Ο Άρης βιώνει
κάτι τέτοιο. Υποβάλλεται κάθε χρόνο σε μεγάλες διακυμάνσεις θερμοκρασίας και σε
βίαιες θύελλες σκόνης όταν φτάσει στο περιήλιο.
Το πρόβλημα με αυτή τη
θεωρία όμως, είναι ότι δεν εξηγεί το απρόβλεπτο των εποχών. Οι πολίτες των Επτά
Βασιλείων θα συνεχίζουν να βιώνουν σταθερούς ετήσιους κύκλους και σταθερού
μήκους εποχές, ακόμη και αν θα είναι μεγαλύτεροι από ό, τι έχουμε συνηθίσει εδώ
στη Γη. Έτσι αυτή η θεωρία, τουλάχιστον από μόνη της, δεν είναι μια πολύ καλή
εξήγηση.
Ένας πολύπλοκος
κύκλος Μιλάνκοβιτς
Η Γη υπόκειται σε
ορισμένες σημαντικά μεγαλύτερες τροχιακές και αξονικές τάσεις. Χρειάζονται
περίπου 26.000 χρόνια για τον άξονα της Γης για να ολοκληρώσει έναν πλήρες
κύκλο της μετάπτωσης (η αλλαγή στον προσανατολισμό του άξονα περιστροφής του
περιστρεφόμενου σώματος), ενώ την ίδια στιγμή η Γη είναι σε τροχιά σε μια
μεταβλητή ταχύτητα. Η συνδυασμένη επίδραση των δύο αυτών φαινομένων δημιουργεί μια
21.000 ετών αστρονομική σεζόν. Αυτό αναφέρεται ως «κύκλος Μιλάνκοβιτς».
Αυτή η ακραία
μακροπρόθεσμη εποχικότητα αλλάζει σιγά-σιγά το κλίμα στη Γη, συνήθως ως
αποτέλεσμα ψυχρότερους χειμώνες στο Βόρειο Ημισφαίριο. Πιστεύεται ότι οι κύκλοι
του Μιλάνκοβιτς ευθύνονται για τις προηγούμενες εποχές παγετώνων της Γης. Η ανθρωπογενούς
υπερθέρμανση του πλανήτη, παρά τα τρέχοντα μοντέλα, δείχνουν ότι το τρέχον ζεστό
κλίμα μπορεί να διαρκέσει άλλα 50.000 χρόνια.
Όλοι οι πλανήτες έχουν
το δικό τους κύκλο Μιλάνκοβιτς, που επηρεάζουν τις καιρικές συνθήκες και εποχές
με μοναδικούς τρόπους. Οι πόλοι του Άρη ποικίλουν σε μέγεθος, λόγω της τροχιακής
αστάθειας που σχετίζεται με έναν λανθάνον κύκλο Μιλάνκοβιτς. Και το φεγγάρι του
Κρόνου, Τιτάνας, έχει έναν 60.000 ετών κύκλο που αλλάζει τη θέση των λιμνών
μεθανίου του.
Εξετάζοντας την
κατάσταση στο GOT, είναι πιθανό
ότι ο κύκλος Μιλάνκοβιτς του Westeros
είναι γρήγορος και σύνθετος. Αν αυτή είναι η περίπτωση, οι εποχές τους θα
υπόκεινται σε διακυμάνσεις τόσο σε μήκος όσο και σε σοβαρότητα. Ακριβώς το
είδος που φαίνεται στη σειρά. Οι μακροπρόθεσμες τάσεις θα μπορούσαν να
προβλεφθούν κατά την ανάλυση της φυσικής του, αλλά το μεσαιωνικό στάδιο των
παρατηρητών του πλανήτη, δεν θα μπορούσαν να μετρήσουν ή να προβλέψουν.
Ωκεανοί, ρεύματα και άνεμοι
Το κλίμα κάθε περιοχής
επηρεάζεται βαθύτατα από παράγοντες όπως το γεωγραφικό πλάτος της και την
εγγύτητα σε μεγάλα υδατικά συστήματα. Πάρτε για παράδειγμα το Νότιο Πόλο. Είναι
στη μέση της Ανταρκτικής, σε σημαντική απόσταση από την εξισορροπιστική
επίδραση των νότιων ωκεανών. Ο Βόρειος Πόλος από την άλλη πλευρά, είναι στον
Αρκτικό Ωκεανό και οι ακραίες θερμοκρασίες του, ρυθμίζονται από το νερό. Το
αποτέλεσμα είναι ότι ο Νότιος Πόλος είναι σταθερά κρύος κατά τη διάρκεια του Νότιου
χειμώνα σε σύγκριση με το Βόρειο Πόλο κατά τη διάρκεια του Βόρειου χειμώνα.
Τα Ωκεάνια ρεύματα και
οι άνεμοι μπορούν επίσης να έχουν επιπτώσεις στο κλίμα και οι ίδιοι υπόκεινται
σε κυκλικές διακυμάνσεις. Ρεύματα, όπως Ελ Νίνιο και La Niña, έχουν αντίκτυπο
στα περιφερειακά κλίματα για διάστημα πέντε ή περισσότερων χρόνων. Η δύναμη των
θερμών ανέμων Chinook του Καναδά είναι σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτοι, αλλά ο
αντίκτυπός τους στα Prairies είναι
σημαντικός.
Τα Επτά Βασίλεια
μπορεί να υπόκεινται σε αυτού του είδους τις μακροπρόθεσμες τάσεις του καιρού. Η
γεωγραφία του κόσμου τους μπορεί να είναι σημαντικά διαφορετική από της Γης. Το
Westeros μπορεί να περιέχει μεγαλύτερους ωκεανούς, μεγαλύτερα βουνά, ισχυρότερα
ρεύματα και πιο ισχυρούς ανέμους. Τα οποία θα συνδυάζονται για να δημιουργήσουν
αρκετά απρόβλεπτες και μακροπρόθεσμες τάσεις καιρικών συνθηκών.
Ο συνδυασμός
όλων των παραγόντων
Είναι επίσης δυνατό ότι
ο μέσα από ένα συνδυασμό ορισμένων ή όλων αυτών των παραγόντων στο GOT, μπορεί να εξηγηθεί ή
υπάρχουσα κατάσταση. Όπως φαίνεται η εποχικότητα και το κλίμα είναι σαφώς το
αποτέλεσμα πολλών παραγόντων.
Ανεξάρτητα, ήρθε η ώρα
να ανασκουμπωθούμε. Ο Χειμώνας θα μπορούσε να έρχεται και σε μας!
By Dimi